ANKA Haber Ajansı’na konuşan DİSK Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Uluslararası Çalışma Örgütü’nden (ILO) derledikleri bilgiler ve sendikalarının araştırmalarına nazaran, bu yılın ilk on ayında iş cinayetlerinde 50 yaş ve üzerinde toplam 668 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
DİSK Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender, “Bu yılın birinci on ayında iş cinayetlerinde 50 yaş ve üzerinde toplam 668 kişi hayatını kaybetti. Bunlardan 267’si kayıt içi, 401’i kayıt dışı çalışanlardan oluşmaktadır” dedi.
50 YAŞ VE ÜSTÜ 401 EMEKÇİ KAYIT DIŞI ÇALIŞMIŞ
Kalender, “668 emekçiden 267’si kayıt içi yani prim ödeyenlerdir. 401’i kayıt dışı çalışanlardan oluşmaktadır. 50 yaş üstü bayan çalışanlardan iş cinayetinde hayatını yitiren 9 kişidir. Sanayi kesiminde 198, hizmet dalında 127, inşaat dalında 112, tarım kesiminde 101, öteki iş kollarında 130 olmak üzere toplam 668 personel hayatını yitirmiştir” bilgisini paylaştı.
Kalender, 50 yaş ve üzeri ölen personellerin, iş cinayetleri toplamının üçte birini oluşturduğunu belirterek, şunları kaydetti:
“Türkiye’de iş cinayetlerinin ana sebeplerinden biri AKP iktidarının 4857 sayılı İş Kanunu’nda yaptığı değişiklikler ve 6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu’nun çıkarılması, iş cinayetlerinin artışına sebep olmuştur. 12 yılda 6331 sayılı Kanun’da yapılan ve yüzde 40’ı bulan değişikliklerin sermayenin çok üretim ve kar için mahzur gördüğü uygulamaların gevşetilmesi, belgisiz hale getirilmesi yahut ötelenmesi üzerinedir. Sermayenin taleplerine uygun düzenlemeler, işletmelerde kontrol ve yaptırımları fonksiyonsuz kılmış, dizginsiz bir sömürü alakalarının de önünü açmıştır.
“Güvencesiz ve sendikasız çalışma şartları da iş cinayetlerinin artışına neden olmaktadır. AB üyesi 27 ülkede iş cinayetleri oranı yüz binde 1,76 iken Türkiye’de bu oran yüz binde 8,76 dır. Buda gösteriyor ki AKP iktidarı tercihini emekçi ve işçilerden yana değil sermayeden yana kullanmaktadır.”
“EMEKLİLERİN ULUSAL GELİRDEN ALDIĞI PAY KÜÇÜLMÜŞTÜR”
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) da “Türkiye’nin Toplumsal Güvenlik Karnesi” raporunu yayımladı Türkiye iktisadının 2003-2022 devrinde ortalama yüzde 5,4 büyüdüğü belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Türkiye birebir vakitte son on altı çeyrektir ise aralıksız olarak daima büyüyen bir iktisattır. Bu periyotta emekli sayımız artmış, toplam nüfusa oranı da yükselmiştir. Bu artışa karşın emeklilerin ulusal gelirden aldığı hisse küçülmüştür. Yani büyüyen iktisat ve refah artışından emekliler hak ettikleri hissesi alamamış, bilakis hisseleri küçülmüştür. Temel üzerinde durulması gereken tespit budur. 2010 yılında emekli aylığı ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) oranı yüzde 6,8 iken 2022 yılında bu oran yüzde 4,5’e kadar düşmüştür. Bu data, 2010 yılından 2022 yılına kadar geçen devirde emeklilerin ulusal gelirden aldığı hissenin gerçek olarak yüzde 34,6 oranında azaldığı manasına gelmektedir.“
“GEÇİNEMİYORUZ”
ANKA Haber Ajansı’na konuşan, Ankara’da yaşayan emeklilerde artan hayat pahalılığı nedeniyle geçinemediklerini belirtti. Emekli yurttaş, “Geçinemiyoruz. 12 bin 500 lira ile geçinilir mi?” diye sordu. Bir emekli, 9 bin 750 gün prim ödediğini belirterek, “32 sene çalıştım. Bağlanan maaş 12 bin 500 lira. 10, 15, 20 bin lirayla geçim olmaz. Ekonomik kaideler muhakkak. Kendilerine gelince kaşıkla dağıtıyorlar, garibana gelince çay kaşığı ile veriyor. 12-15 bin lira şu ülkede hakikaten para değil. Bir mesken kirası olmuş 15-20 bin lira” diye konuştu.
Bir vatandaş, 12 bin 500 lira emekli maaşı aldığını tabir ederek, “12 bin 500 lirayla kendileri geçinsin de görelim bir sefer. Eti, sebzeyi kim görmüş de biz alacağız. 1 kilo mandalina alıyorsun 60 lira. 1 kilo domates, biber alsan 80 lira. Nasıl alacaksın? 5 kilo yağ olmuş 300 lira, 12 bin 500 liraya nasıl geçineceksin?” diye sordu.
“EMEKLİLERİ YERİN TABANINA SOKUYORLAR”
“Fiyatlar almış başını gidiyor. Yetişemiyoruz” diyen emekli konuşmasının devamında, “Her vakit aldığımız yarım kilo peyniri artık 100 gram alıp yemek mecburiyetinde kalıyoruz” dedi. Emekli bayan ise “12 bin 500 lira maaş veriyorlar. Dalga geçer üzere beşerle. Bir de yarın bugün yüzde yirmi artış yapacağız diyor. Kendileri artışlarını yapıyorlar. Emeklileri de yerin tabanına sokuyorlar” yansısını gösterdi.
“CUMHURBAŞKANI KAFAYI KALDIRSIN DA BİZLERİ BİR DİNLESİN”
“Cumhurbaşkanı bir kafayı kaldırsın da bizleri bir dinlesin ne olur? 11 bin lira maaş veriyor. Bin 500 lira yakıt veriyorum. Elektrik, su parası… Ekmek, yiyecek para bulamıyoruz'”